Η Νέα Υόρκη έχει το άγαλμα της Ελευθερίας. Το Παρίσι τον Πύργο του Άιφελ. Το Λονδίνο το Μπιγκ Μπεν. Η Αθήνα την Ακρόπολη. Η Θεσσαλονίκη έχει τον Λευκό Πύργο. Αν και πολλοί αρνούνται να τον δεχτούν ως σύμβολο της πόλης λόγω της ιστορίας του, παρόλα αυτά ο Λευκός Πύργος είναι και παραμένει το πιο διάσημο μνημείο της Θεσσαλονίκης.
Μα δεν είναι καν Λευκός θα πούνε πολλοί. Όντως, αλλά παρακάτω θα ανακαλύψεις γιατί πήρε αυτό το όνομα και γιατί έχει το χαρακτηριστικό γκρι χρώμα.
Αν και οι περισσότεροι τουρίστες τον έχουν στην must visit λίστα τους, δεν ισχύει το ίδιο για τους Έλληνες. Αντί αυτού, προτιμούν να βγάλουν μια selfie με τον πύργο ως φόντο και να κάνουν ένα απλό tag ή check in. Γι’αυτό εν μέρει ευθύνεται η γενικότερη κουλτούρα μας, αλλά και το γεγονός πως έχουμε καθημερινή πρόσβαση σε αυτόν.
Αλλά αλήθεια…εσύ από πότε έχεις να πας στον Λευκό Πύργο;
Ο Λευκός Πύργος σήμερα
Η μόνιμη έκθεση του Λευκού Πύργου «παρουσιάζει με συνοπτικό τρόπο όψεις της ιστορίας της πόλης διαχρονικά, ελπίζοντας ότι θα κεντρίσει το ενδιαφέρον του επισκέπτη.» Αυτή είναι η περιγραφή που δίνει η επίσημη ιστοσελίδα του μνημείου, που είναι τόσο αφημένη στην τύχη της όσο και το ίδιο το μνημείο.
(Αυτή είναι η επίσημη ιστοσελίδα του Λευκού Πύργου)
Επισκέθηκα πρόσφατα το μνημείο και ανέβηκα σε όλους τους ορόφους. Αρχικά, παρατήρησα ότι όλες οι επιγραφές ήταν στα ελληνικά. Υπάρχει βέβαια ξενόγλωσσα έντυπα στο ταμείο. Βέβαια, από όσους ξένους τουρίστες είδα στο μνημείο, κανένας δεν είχε αγοράσει τον οδηγό.
Οθόνες (όχι αφής) προβάλουν θεματικά βίντεο, χωρίς να παρέχουν την δυνατότητα αλληλεπίδρασης, ενώ σε διάφορα σημεία δεσπόζουν φωτογραφίες και χρονοδιαγράμματα. Δυστυχώς, από άποψη πρωτοτυπίας και τεχνολογίας ο Λευκός Πύργος υστερεί σημαντικά.
Ο κάθε όροφος είναι αφιερωμένος σε μια διαφορετική χρονική περίοδο και δραστηριότητα της Θεσσαλονίκης. Στον τελευταίο όροφο υπάρχει το κατάστημα του μουσείου με μια σειρά από δώρα και σουβενίρ, ενώ ξύλινα τραπεζάκια που διαθέτουν οθόνες, περιγράφουν παραδοσιακές ελληνικές συνταγές. Πληροφορίες για την έπαρση σημαίας πουθενά (υπέροχη ενέργεια από στρατιωτικό άγημα που λίγοι έχουμε δει).
Η θέα από ψηλά είναι υπέροχη. Αυτό ίσως σώζει λίγο την κατάσταση. Λίγο περισσότερο βοηθά και το γεγονός πως ο Λευκός Πύργος πλέον διαθέτει διευρυμένο ωράριο, καθώς παλιά έκλεινε στις 14:00. Ακόμα θυμάμαι κατά την διάρκεια του εορτασμού της Ευρωπαϊκής Ημέρας Μουσείων την απάντηση του υπαλλήλου όταν προσπάθησα μαζί με μερικούς τουρίστες να μπω μέσα…13:57 κλείνουμε παιδιά, αύριο πάλι!
Η ιστορία του Λευκού Πύργου
Ο Λευκός Πύργος κτίστηκε το 15ο αι., μετά την άλωση της Θεσσαλονίκης από τους Οθωμανούς το 1430. Στη θέση του υπήρχε παλαιότερος πύργος της βυζαντινής οχύρωσης της Θεσσαλονίκης, στο σημείο που το ανατολικό τείχος συναντούσε το τείχος της θάλασσας.
Πριν από τη σημερινή ονομασία του ήταν γνωστός ως Πύργος του Λέοντος το 16ο αι. και Πύργος της Καλαμαρίας το 18ο αι., ύστερα έγινε Πύργος των Γενιτσάρων το 19ο αι., όταν στάθμευε εκεί το σώμα των γενιτσάρων, και στη συνέχεια Πύργος του Αίματος, όταν έγινε φυλακή και τόπος εκτέλεσης θανατοποινιτών. Ώσπου το 1883 ο σουλτάνος Αβδούλ Χαμίτ, στο πλαίσιο του εκσυγχρονισμού της αυτοκρατορίας του και της καλύτερης εικόνας της απέναντι στις ευρωπαϊκές δυνάμεις, έδωσε διαταγή να ασπριστεί και από τότε του έμεινε η σημερινή ονομασία.
Ο θρύλος λέει πως ένας Εβραίος φυλακισμένος ανέλαβε το έργο αυτό, με αντάλλαγμα την ελευθερία του. Ο Λευκός Πύργος απέκτησε το σημερινό του χρώμα κατά την διάρκεια του Β’Παγκοσμίου Πολέμου, έτσι ώστε να μην δίνει στόχο στα βομβαρδιστικά.
Το μνημείο ήταν να γκρεμιστεί μαζί με το θαλάσσιο τοίχος της πόλης, κάτι το οποίο τελικά δεν πραγματοποιήθηκε. Ο Λευκός Πύργος όμως αντιμετώπισε προβλήματα και μετά την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης, αφού ήταν να γκρεμιστεί μαζί με τα περισσότερα τζαμιά της πόλης. Τελικά, ούτε τότε ήταν το γραφτό του…
Μετά την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης το 1912 και την ενσωμάτωσή της στο ελληνικό κράτος, ο Πύργος είχε διάφορες χρήσεις. Στους χώρους είχαν την έδρα τους η αεράμυνα της πόλης, το εργαστήριο μετεωρολογίας του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου και συστήματα ναυτοπροσκόπων.
Από το 1983 ο Πύργος ανήκει στο Υπουργείο Πολιτισμού.
Χρήσιμες πληροφορίες για τον Λευκό Πύργο
Kανονικό εισιτήριο: 3 Ευρώ. Μειωμένο εισιτήριο: 2 Ευρώ (φοιτητές εκτός Ε.Ε. με επίδειξη φοιτητικής ταυτότητας, επισκέπτες Ε.Ε. άνω των 65 ετών). Δωρεάν είσοδος: Επισκέπτες έως 18 ετών, φοιτητές Ε.Ε. με επίδειξη φοιτητικής ταυτότητας, κάρτα ελευθέρας, κάρτας πολιτισμού, ICOM, ICOMOS, δημοσιογράφοι, ξεναγοί, στρατιώτες.
Ώρες Λειτουργίας: Το θερινό ωράριο λειτουργίας του Μουσείου Βυζαντινού Πολιτισμού και του Λευκού Πύργου (08:00 – 20:00) ισχύει έως 30 Νοεμβρίου 2021. Από 1 Δεκεμβρίου 2021 το ωράριο λειτουργίας του Μουσείου Βυζαντινού Πολιτισμού και του Λευκού Πύργου είναι 08:30 – 15:30.
ΗΜΕΡΕΣ ΑΡΓΙΑΣ
Το Μουσείο παραμένει κλειστό στις: 25η και 26η Δεκεμβρίου, 1η Ιανουαρίου, 25η Μαρτίου, ημέρα του Πάσχα, Πρωτομαγιά (επίσημες αργίες του Κράτους). Τις λοιπές ημέρες αργίας (Δευτέρα του Πάσχα, Αγίου Πνεύματος, Δεκαπενταύγουστο και 28η Οκτωβρίου) λειτουργεί σύμφωνα με το κανονικό ωράριο. Την Διεθνή Ημέρα Μνημείων, το Μουσείο λειτουργεί κανονικά και με ελεύθερη είσοδο.
ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟ ΩΡΑΡΙΟ
Το Μουσείο λειτουργεί τη Μεγάλη Παρασκευή 12:00-17:00 και το Μεγάλο Σάββατο 08:00-15:00.
